Kruidentuin Actueel
04.05.2019 Tongvaren
Ondanks een aantal hagelbuitjes was het weer een zeer geslaagde tuinochtend in de kruidentuin van het Klooster Ter Apel. Er komen nu overal zaailingen op uit de grond die, als ze niet op de juiste plek in de tuin staan, worden weggehaald omdat het anders te rommelig en onoverzichtelijk wordt.
Voor sommige planten maken we af en toe een uitzondering. Bijvoorbeeld voor de Tongvaren. Zijn frisse appelgroene bladeren krullen hier en daar uit de grond en zijn te mooi om weg te halen.
Hirszunge
De Asplenium scolopendrium komt in Nederland in de vrije natuur nog maar zelden voor. Het is een wintergroene varen en in de zomer is de onderkant van de bladeren bedekt met de kenmerkende langwerpige sporangiënhoopjes. De Tongvaren groeit bij voorkeur op beschaduwde kalkrijke plekken op vochtige oude muren, langs waterkanten en in bossen. Het wordt ook wel Hertstong of, in het Duits, Hirszunge genoemd. Dit vanwege de vorm van het blad dat op de lange smalle tong van een hert lijkt. Asplenium komt van het Griekse woord ‘splen’, wat milt betekent. Vroeger werd de Tongvaren namelijk gebruikt als middel tegen ontstekingen van de milt maar ook van de lever.
Een thee van de bladeren werd gebruikt als middel tegen diarree en dysenterie. Ook werden de gekneusde bladeren gebruikt bij de behandeling van brandwonden.
Onzichtbaar Tegenwoordig wordt het niet of nauwelijks meer toegepast. Tongvarenextract wordt nog wel verwerkt in zogenaamde expectorantia. Dit zijn middelen die het ophoesten van slijm vergemakkelijken. Een meer dan opmerkelijke toepassing was vroeger om de sporen (sporangia) in de schoenen te strooien. Men dacht dat men zo op slag onzichtbaar werd1.
De Griekse arts Dioscorides schreef in zijn De Materia Medica:
"Dit kruid met wijn gedronken geneest de beten van de slangen en in azijn gekookt en veertig dagen achtereen gedronken maken ze de milt klein als zij te zeer gezwollen is, ja nemen ze geheel wegen vermorzelen zelf, zoals vele schrijven, de steen in de blaas."
Ook Hildegard von Bingen beval Tongvaren aan, en wel bij lever- en longkwalen:
"Die Hirschzunge hilft der Leber, reinigt die Lunge und heilt die schmerzenden Eingeweideleiden, beseitigt innere Eiterungen und Verschleimung."
Rembertus Dodonaeus tenslotte schreef in zijn Cruyde boeck:
"Steen hertstonghe es seer drooghende ende tsamen treckende van natueren."
Nico Rookmaker
1: Kruidenenyclopedie. Nico Vermeulen. 1998.
» Bekijk de Kruidentuin op de 3D-plattegrond
» Alle blogbijdragen van dit jaar » Breng een bezoek aan het museum
Meer artikelen Kruidentuin ActueelRubriek Nico Rookmaker Coördinator Kruidentuinlieden
Boslaan 3-5, Ter Apel [NL] Tel. +31 [0]599 581370 info@kloosterterapel.nl privacy | cookies | links | contact | mobiel
Boslaan 3-5
Postbus 139
NL-9560 AC Ter Apel
Tel. +31 [0]599 581370
Fax. +31 [0]599 587140
www.kloosterterapel.nl
info@kloosterterapel.nl