Kruidentuin Actueel
25.09.2021 Echte gamander
Omdat we de vorige keer kennelijk zo grondig hadden gewied en omdat het de laatste twee weken nauwelijks heeft geregend moesten we vandaag min of meer zoeken naar het onkruid. Ook wel een keer prettig voor de verandering. Toch zijn we de hele ochtend met z'n zessen bezig geweest met het wieden van het laatste onkruid en het harken van grindpaden.
De meeste kruiden zijn nu langzamerhand wel uitgebloeid. Maar toch bloeit er hier en daar nog iets. Bijvoorbeeld de Echte gamander (Teucrium chamaedrys) bloeit al sinds juli met kleine roze bloemetjes. Deze halfheester staat het liefst in kalkhoudende grond op een zonnige, warme plek. Het wordt niet hoger dan 20 à 30 centimeter en heeft kleine gegolfde blaadjes die op eikenblaadjes lijken.
Naam De soortaanduiding chamaedrys geeft de beschrijving van de plant weer. Het is samengesteld uit de Griekse woorden chamai, dat 'laag bij de grond' en drys dat 'eik' betekent.
Toepassingen Over het algemeen wordt in de volksgeneeskunde een thee van de gedroogde bladeren voorgeschreven bij maagproblemen, om de eetlust op te wekken, bij constipatie, als urinedrijvend middel en in algemene zin om 'het lichaam te reinigen'.
Jicht Volgens de Engelse herborist Nicolas Culpeper (1616-1654) zou gamander heilzaam zijn voor de milt en de nieren en zou het verlichting geven bij pijn op de borst en in de ledematen en bij jicht. In haar in 1931 uitgegeven, lijvige boekwerk 'A Modern Herbal' bevestigt Maude Grieve (1858-1941) de werking bij jicht. Ik lees in dit boek dat keizer Karel V van de jicht genezen zou zijn nadat hij maar liefst 60 dagen achter elkaar een afkooksel van gamander ingenomen zou hebben. Kennelijk hielp dit uiteindelijk toch onvoldoende want men vermoedt dat de jicht de keizer uiteindelijk zoveel pijn moet hebben bezorgd dat die mogelijk een rol heeft gespeeld bij zijn, voor die tijd zeer ongewone en opzienbarende besluit om in 1555 troonsafstand te doen.1 2 In de vertaling van 'Das große Handbuch der Kräuter und Heilpflanzen' van dr. Hans W. Kothe uit 2013 lees ik echter dat langdurig gebruik van gamander ernstige leverschade kan veroorzaken. Wellicht heeft die lange gamanderkuur van Karel V ook invloed gehad op zijn vroegtijdig aftreden en daarmee op het verloop van onze geschiedenis.
Dodonaeus Rembertus Dodonaeus schreef in zijn Cruyde boeck over gamander:
"Tcruyt ende die bloemen van Gamanderlijn in water ghesoden ende ghedroncken verdrijven die verstoptheden van binnen tsmenschens lichaem, ende doen sceyden alle taye vochticheyt, ende daer omme zoo zijn zy uytnemende goet den ghenen die hoesten ende cort van adem zijn, die huer water niet wel en kunnen ghelossen."
Nico Rookmaker
1 medischcontact.nl/.../karel-v-leed-aan-ernstige-jicht.htm
2 nl.wikipedia.org/wiki/Keizer_Karel_V
» Bekijk de Kruidentuin op de 3D-plattegrond
» Alle blogbijdragen van dit jaar » Breng een bezoek aan het museum
Meer artikelen Kruidentuin ActueelRubriek Nico Rookmaker Coördinator Kruidentuinlieden
Boslaan 3-5, Ter Apel [NL] Tel. +31 [0]599 581370 info@kloosterterapel.nl privacy | cookies | links | contact | mobiel
Boslaan 3-5
Postbus 139
NL-9560 AC Ter Apel
Tel. +31 [0]599 581370
Fax. +31 [0]599 587140
www.kloosterterapel.nl
info@kloosterterapel.nl