Kruidentuin Actueel

» Voorpagina » Archief Terug naar archief

30.04.2016 Rozemarijn

Na het winterse weer van de afgelopen week was het vandaag gelukkig zeer aangenaam tuin weer. Ondanks de kou bloeit nu een uitgesproken warmteminnende plant met mooie kleine lichtblauwe bloemen. Rozemarijn (Rosmarinus officinalis). De geslachtsnaam 'Rosmarinus' betekent "dauw van de zee", dit omdat het kruid in zijn oorsprongsgebied vaak tegen rotsen aan de Middellandse Zeekust groeit.

Rozemarijn wordt niet alleen in de keuken gewaardeerd, maar er is ook een lange lijst van vermeende medicinale werkingen bekend. Zo zou het goed zijn voor het geheugen. Het wordt ook wel het kruid der herinnering genoemd. Studenten uit het oude Rome vlochten het kruid door hun haar. In België wordt het kruid daarom ook wel kroonkruid genoemd. Recent onderzoek heeft inderdaad aangetoond dat één van de werkzame stoffen (carnosic zuur) de hersenen kan beschermen tegen bijvoorbeeld Alzheimer¹.

Rozemarijn was ook een bestanddeel van 'Opodeldoch'. Dit was een zalf die gebruikt werd bij kneuzingen, spierpijn en winterhanden². Het verjongingmiddel Loderein had als belangrijk bestanddeel Rozemarijn. Koningin Elizabeth van Hongarije gebruikte het recept om eind 14e eeuw de jonge koning Lodewijk I van Polen voor zich te winnen. Het recept van Loderein volgens Rijnhart³:

"Men zet te trekken op één kan alcohol vier ons bloesemknoppen van Rozemarijn, één ons Lavendel en één ons Mariolein. Na enige dagen giet men het aftreksel af, filtreer het en zet het weg in goed gekurkte flessen. Men bedient zich ervan als een aangenaam reukwater, en ingezonderheid ook bij bezwijming en onmacht, ter dosis van twee of drie lepels en een half glas suikerwater."

Uit een 15e-eeuws Engels manuscript een hele bijzondere toepassing:

"Take the flowers & make powder thereof,
and binde it to thy right arme in a linnen cloth,
and it shall make thee light and merie. "

(Neem de bloemen ervan en maak daarvan een poeder
en bindt dat in een linnen doek aan uw rechter arm,
het zal u lichtvoetig maken, luchthartig en vrolijk.)

Uiteraard wordt Rozemarijn ook veel in de keuken toegepast. Bij vlees- en visgerechten, in marinades, soepen sauzen, kaasgerechten en groenteschotels, maar ook in Jam en gelei. Ten slotte kon men het volgens Dodoneus³ ook gebruiken als tandpasta:

"Die asschen van Rosmarijn ghebrant maeckt
die tanden vast ende schoon
als zy daer mede ghewreven worden."

Nico Rookmaker

JA Park, S Kim, SY Lee, et al., (2008) Beneficial effects of carnosic acid on dieldrin-induced dopaminergic neuronal cell death. NeuroReport. 19(13):1301-1304
Van Cleef, 1838 Handboek voor de kennis der geneesmiddelen, ten behoeve van beoefenaars der genees-, heel- en artsenijbereidkunde, naar de tegenwoordige vorderingen der natuur- en geneeskundige wetenschappen
R.P. Rijnhart - Algemeen woordenboek van het praktische leven in de stad en op het land – 1866
Dodoens Cruÿdeboeck 1554

» Bekijk de Kruidentuin op de 3D-plattegrond

Meer artikelen Kruidentuin ActueelRubriek Nico Rookmaker
Coördinator Kruidentuinlieden

Service

Print deze pagina Stuur een e-mail Terug naar archief