Bekijk de
evenementen-
kalender »

Kruidentuin Actueel

Kruidentuin Actueel
02.04.2022   Wilde gagel

Terwijl de rest van het land, als we de berichtgeving mogen geloven, onder een sneeuwlaag van minimaal een halve meter bedekt is, hebben wij vandaag lekker in de tuin gewerkt. Hier in Ter Apel is geen sneeuw gevallen. Het was vandaag weliswaar koud, maar dat mocht de pret niet drukken. Er zijn weer heel wat kruiwagens met onkruid en mos uit de tuin verwijderd.

Myrica gale De wilde gagel (Myrica gale) staat op het punt om te gaan bloeien. Wilde gagel is een kleine aromatisch geurende struik die van nature voorkomt in Nederland. De struik wordt maximaal 1,5 meter hoog, bloeit in april en mei en is dan een opvallende verschijning. Gagel is eenslachtig en tweehuizig. Dat wil zeggen dat de mannelijke en vrouwelijke geslachtsorganen niet op dezelfde plant voorkomen. Er bestaan dus zowel mannelijke als vrouwelijke planten van deze soort.

Gruitbier De harsachtige substantie die afgescheiden wordt door kliertjes op de twijgen en bladeren, zorgt voor de balsemachtige geur en de bittere smaak. De vrouwelijke gagel was tijdens het grootste deel van de middeleeuwen het belangrijkste bierkruid in het noordwesten van Europa. Het gruitbier werd gebrouwen in de Lage Landen van Vlaanderen, Nederland en West-Duitsland tussen ongeveer de 10e tot de 15e eeuw. In de loop van veertiende eeuw gingen echter steeds meer brouwers ertoe over om bij de bereiding van bier de vruchten van de hopplant (bellen) te gebruiken. Hop heeft een beter conserverende werking dan de kruidenmengsels met gagel. Hierdoor raakte gruitbier in de vergetelheid. Op enkele 16e-eeuwse vermeldingen na was de praktische kennis over het brouwen van gruitbier in de 17e eeuw vrijwel geheel verdwenen. In de 18e eeuw werd het gebruik van gagel in Nederland zelfs verboden in verband met de veronderstelde schadelijke bijwerkingen. Dit is overigens nooit wetenschappelijk bevestigd. Recent chemisch onderzoek heeft geen schadelijke componenten aangetoond. Tegenwoordig wordt er wel weer gruitbier gebrouwen.

Andere toepassingen Gagel kent verder nauwelijks medicinale of andere toepassingen. Gagelhars wordt verwerkt in geurkaarsen en als luiskruid werd vroeger de gedroogde en verpoederde bladeren op de huisdieren gestrooid. Het looizuur uit de bast werd gebruikt om kalfshuiden in te looien en een aftreksel van de bloemknoppen en het blad werd gebruikt om haar blonder te maken.

Rembertus Dodonaeus schreef in zijn Cruyde boeck:

"Dit ghewas en heeft gheen waerachtich ghebruyck in die medecijnen, maer dient wel om gheleyt te wordene in die cleerscapprayen, want het bewaert die cleederen daert by leyt van motten ende scieters."

Nico Rookmaker

» Alle blogbijdragen van dit jaar » Breng een bezoek aan het museum

Meer artikelen Kruidentuin ActueelRubriek Nico Rookmaker
Coördinator Kruidentuinlieden

Twitter Facebook Instagram

Klooster Ter Apel
Boslaan 3-5
Postbus 139
NL-9560 AC Ter Apel
Tel. +31 [0]599 581370
Fax. +31 [0]599 587140
www.kloosterterapel.nl
info@kloosterterapel.nl