Handschrift en Oude Drukken
uit de Kruisherencollectie
In het Scriptorium van Klooster Ter Apel liggen vijf bijzondere publicaties die in bruikleen ter beschikking gesteld zijn door Klooster Sint Aegten/Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven in Sint Agatha.
HANDSCHRIFT
(boven-links op de standaard rechts van de toegangsdeur)
Kerkvader Augustinus
De Regel van Augustinus
1450-1550
Klooster St. Agatha, Cuijk
Bisschop, theoloog, filosoof en kerkvader Augustinus van Hippo (Thagaste, 13 november 354 - Hippo, 28 augustus 430) schreef in 397 zijn Praeceptum, later de Regel van Augustinus genoemd. De tekst is leidraad voor een gezamenlijk religieus leven, waarin liefde en gemeenschap centraal staan. Inspiratie vormde de bijbel, met name de leefwijze van de eerste gemeente van Jeruzalem beschreven in Hand. 4, 31-35. Er worden weinig concrete voorschriften gegeven, centraal staat de weg van de verinnerlijking, welke niet wordt bereikt door het zich ontzeggen van eten en drinken of allerhande vormen van zelfkastijding. Het kloosterlijk leven in gemeenschap zou de zelfzucht overwinnen. Vanaf de 11de eeuw neemt de verspreiding van de Regel van Augustinus een hoge vlucht. Enkele honderden orden en congregaties van mannen en vrouwen hebben in de loop der tijden deze regel gevolgd. Onder hen bevinden zich de reguliere kanunniken van het Heilig Kruis (de kruisheren).
De handgeschreven Regel van Augustinus is hier ingebonden in een convoluut (enige handschriften in één band), waarin voorts is opgenomen: een tabel met sterrenbeelden, een necrologium (lijst van sterfdagen van mensen die men wil eren of gedenken), een calandarium (lijst van kerkelijke feestdagen), uittreksels uit de evangelia van Mattheus en Johannes en de constituties (grondregels) van de Dominicanen.
OUDE DRUKKEN
(boven-rechts op de standaard rechts van de toegangsdeur)
Vestis Nuptialis, Het Bruiloftskleed
1360/1639
Petrus Pincharius
uitgegeven door Aegidius de Vreese
Klooster St. Agatha, Cuijk
Petrus Pincharius, Prior-generaal van de kruisheren, schreef in ca. 1360 voor zijn medebroeders het Vestis Nuptialis, Het Bruiloftskleed. De gehele tekst is een allegorische verklaring van het habijt van de kruisheren. Zo schrijft hij over het rood-witte kruis op het scapulier dat het op de goddelijke deugden wijst die het geestelijk leven verrijken. De linker witte kruisarm staat voor de hoop, de rechter voor het geloof. De rode kruisarm boven staat voor de liefde van God en die eronder de liefde tot de naaste. Het boekje leert voorts over de volmaakte liefde in volmaakte gehoorzaamheid, over de bijzondere godsvrucht tot de
Gekruisigde en tot het Heilig Kruis. Hij schreef over het ‘kruisigen’ van de eigen wil en hoe de kloosterling zich als een vrijwillig offer aan God kon opdragen. Ook is te lezen over de toewijding, de ingetogenheid, het stilzwijgen en de afzondering van de wereld. Uitgelegd wordt hoe de deugden onderling samenhangen, dat de gehoorzaamheid de eigen wil overwint en zo de mens naar de devotio voert, naar de overgave aan God.
In 1639 gaf Aegidius de Vreese het veertiende-eeuwse manuscript voor het eerst in druk uit. Tot op heden wordt het werk door kruisheren gelezen. In 2010 publiceerde het generalaat van de orde in Rome zelfs een nieuwe editie met een voorwoord van de huidige Magister-generaal dr. Glen Lewandowski.
(onder op de standaard rechts van de toegangsdeur)
Adriaan Reland
Palaestine ex monumentis veteribus illustrate
Utrecht 1714, 2 delen
Hadrianus Relandus
Adriaan Reland, gelatiniseerd: Hadrianus Relandus (De Rijp 1676 - Utrecht 1718) was hoogleraar oosterse talen, cartograaf en Neolatijns dichter. Hij gebruikte als eerste op grote schaal Joodse antiquiteiten als munten en inscripties als bronnenmateriaal. Onder meer in dit boek over Palestina maakt hij het belang hiervan voor de kennis van de Bijbelse archeologie duidelijk. De op grond van oude monumenten rijk geïllustreerde boeken bevatten ook de nodige landkaarten, de beste die tot dan toe werden gepubliceerd. En dat is opvallend, want Reland was nooit buiten zijn landsgrenzen actief.
(boven op de standaard links van de toegangsdeur)
Conrad Gesner
Vogelbuch darin die Art, Natur und Eigenschaft aller Voeglen (...) angezeigt wirt
Zürich, Froschouer, 1557
Conrad Gesner
In een beetje kloosterbibliotheek waren niet uitsluitend bijbels, biografieën van heiligen, theologische en filosofische verhandelingen, ordereglementen enzovoorts ondergebracht, maar ook ‘wereldlijke literatuur’ over allerhande onderwerpen.
Een prachtig voorbeeld daarvan
is dit door de Zwitserse natuuronderzoeker,
filoloog en arts Conrad Gesner (1516-1565) geschreven werk over alles wat te maken heeft met vogels.
Deze grondlegger van de zoölogie was de eerste die op basis van wetenschappelijk onderzoek van hemzelf en tijdgenoten publiceerde over onze gevederde vrienden. De meer dan 200 houtsneden van Lukas Schan begeleiden de tekst op een prachtige wijze. De afbeeldingen benaderen de werkelijkheid op een wijze zoals daarvoor nog niet eerder gepresteerd.
Boslaan 3-5, Ter Apel [NL] Tel. +31 [0]599 581370 info@kloosterterapel.nl privacy | cookies | links | contact | mobiel
Boslaan 3-5
Postbus 139
NL-9560 AC Ter Apel
Tel. +31 [0]599 581370
Fax. +31 [0]599 587140
www.kloosterterapel.nl
info@kloosterterapel.nl