Deel III - Ruiten A
De Ruiten A ontsprong in het Ruitenbos waar nu de Billerei is, ten noordoosten van het huidige dorp Rütenbrock. Wanneer we in dit gebied komen zien we dat het landschap komvormig in noordwestelijke richting afloopt.
Aan het einde van de 16e eeuw werd het Boertangerfort aangelegd. De Staten Generaal gaf opdracht om alle riviertjes sprengen en lopen die uit het Boertangermoeras kwamen dicht te stoppen.
Bij het Ter Apeler Osseschot was een zwakke plek. Door het Schot liep de oude heenweg naar Münster (in het Boertangermoeras Knuppelweg geheten). Over deze weg kwam ook het zware zandsteen dat gebruikt werd bij de bouw van het klooster en de watermolen. Per ossenwagens werd het van Oldeharen aan de Eems aangevoerd. Om de doorgang zo klein mogelijk te houden werd ook de Ruiten A dicht gezet. Men had daarbij wel een probleem want de watermolen kwam droog te staan. De Ruiten A kwam ons land binnen daar waar nu het gebouw van de Polderputten staat. Even daarvoor had zich er al een waterloop uit het Duitse Barnflair bijgevoegd.
De Ruiten A liep aan de westzijde van het Schot. Het afstoppen van de watergangen uit het Boertangermoeras hield het moeras nat. De kloosterboeren groeven een sloot vanaf de Runde in het Barenfledderholt (Barnflair) naar het Schot. Men verbond hierdoor de Runde met de Ruiten A op de plek waar nu in Barnflair Oost de huizen met de nummers 3 - 5 staan. De wal van de A aan de boszijde is in twee etages opgebouwd voor het wegspoelen. In het schot stond de 6e erve van het klooster en een keuter waar de familie Potze woonde, het Stamhuis van het geslacht Potze. Aan de noordzijde van het Schot lag een brug over de A. Na de aansluiting op de Runde werd de Ruiten A Molendiep of Molen A genoemd.
In het begin van de 19e eeuw werd ook het ontvangershuis in het schot gebouwd. De familie Schortinghuis heeft er gewoond. Zijn grafsteen ligt nog steeds in de Kloosterhof met kruidentuin van het klooster. Later werd het huis bewoond door de heer Nicola, opzichter van de stad Groningen, die het land- en bosbouwbedrijf tot grote bloei heeft gebracht.
Ten oosten van het bruggetje maakt de Ruiten A een scherpe bocht naar rechts en liep door het Broekland in de noordoostelijke richting, richting Vosseberg. Tussen de Vosseberg en de Ago fabriek maakte hij een bocht naar het Westen.
In het begin van de 20ste eeuw is het Ruiten A kanaal aangelegd. De eerste 500 meter is door de oude bedding (laagte) van het oude riviertje gegraven. Aan de westzijde van Wonderwereld ging het in noordelijke richting. De Ruiten A liep ten westen van het Jodenkerkhof tussen de huizen aan de Schotslaan en de Oosterstraat en liep dan uit op de noordzijde van de Poel. De kruisheren damden de Ruiten A af bij de plek waar nu de Bosbrug ligt (of iets oostelijk daarvan) en verbonden de bovenloop door op de Molen A. Omdat de Ruiten A zo door het Broekland slingerde hebben de kloosterboeren hem rond 1600 rechtgetrokken bij de Schotslaan langs. Hij staat nu al jaren droog.
Broeklanden zijn landen die in de winter vaak onder water staan. Ten oosten van de Boslaan, voorbij de bosbrug had je eerst het Broekland dan het Middelbroek en daarnaast het Oosterbroek. De grond is hier rood van kleur. Er zit veel ijzeroer.
Boven: Boeren landschap met stuw
Onder: Fragment van kaart uit het begin van de 18de eeuw
Boslaan 3-5, Ter Apel [NL] Tel. +31 [0]599 581370 info@kloosterterapel.nl privacy | cookies | links | contact | mobiel
Boslaan 3-5
Postbus 139
NL-9560 AC Ter Apel
Tel. +31 [0]599 581370
Fax. +31 [0]599 587140
www.kloosterterapel.nl
info@kloosterterapel.nl