Kruidentuin Actueel

» Voorpagina » Archief Terug naar archief

21.10.2017 Echt Duizendguldenkruid

Vandaag was het voor ons alweer de laatste tuindag van 2017. Bijzonder aan dit jaar was de warme en vooral droge periode eind mei, begin juni. De beregeningsinstallatie heeft in die periode goed zijn best moeten doen.

Verder verliep het jaar niet wezenlijk anders dan andere jaren. Dit jaar is de collectie met 5 nieuwe soorten uitgebreid: Moederkruid, Fenegriek, Poleimunt, Wilde Bertram en Echt Duizendguldenkruid (Centaurium erythraea).

Gepriegel Het Duizendguldenkruid heb ik uit zaad opgekweekt. Dit viel overigens nog niet mee. De zaden zijn namelijk extreem fijn. Na het zaaien van wat "stof" had ik weliswaar vele honderden kiemplantjes, maar die waren zo klein dat ze bijna niet te verspenen waren. Maar met veel gepriegel is het uiteindelijk gelukt een aantal planten op te kweken.

Honderdguldenkruid Vreemd genoeg werd deze plant vroeger Honderdguldenkruid genoemd. Deze naam komt vanuit de, Middeleeuwse, opvatting dat Centaurium zou staan voor centum, honderd, en aurum voor goud. Men vond dat deze plant over zoveel geneeskrachtige eigenschappen beschikte dat het wel 100 gulden (goudstukken) waard moest zijn. Zoals zoveel zaken in onze samenleving zijn plantennamen kennelijk ook aan inflatie onderhevig en werd het kruid later Duizendguldenkruid genoemd. Een andere oude volksnaam, Stah up un gah weg, illustreert overigens het vertrouwen dat men in de geneeskracht van dit kruid had.

Centaurium erythraea De Latijnse geslachtsnaam laat zich als volgt verklaren: Centaurium is afkomstig van de Griekse fabelwezens Centauren. Een van deze wezens, half paard half mens, was in de Griekse mythologie de heelkundige Chiron. Chiron genas met het kruid een wond aan zijn voet die Hercules hem met een giftige pijl per ongeluk had toegebracht. De soortnaam erythraea betekent roodachtig; naar de kleur van de bloemen.

Gal der Aarde Duizendguldenkruid werd vooral als koortswerend middel bijzonder gewaardeerd. Dioscorides beschreef de plant al kort na onze jaartelling in zijn Materia Medica en gaf het de naam Febrifugia (febris is koorts en fugare is verdrijven). Bij Hildegard von Bingen heette het Fibercrut, in het Engels wordt het ook wel feverfew of fever wort genoemd en in het Frans heet het herbe al la fievre. Omdat het zo'n extreem bittere smaak heeft werd het in de signatuurleer voorgeschreven bij kwalen aan lever en gal. Vandaar dat het ook wel Gal der Aarde of Aardgal werd genoemd of te wel Eerdtgalle zoals Dodonaeus het noemde:

"Tot die verstoptheyt van der levere,
geelsucht ende verhertheyt van der milten
es oock Eerdtgalle seer goet ghebruyckt."

Tot volgend jaar!
Nico Rookmaker

» Bekijk de Kruidentuin op de 3D-plattegrond

Meer artikelen Kruidentuin ActueelRubriek Nico Rookmaker
Coördinator Kruidentuinlieden

Service

Print deze pagina Stuur een e-mail Terug naar archief