Kruidentuin Actueel

» Voorpagina » Archief Terug naar archief

11.07.2015 Genadekruid

Vandaag hebben we met z’n allen blad geruimd. Niet dat de blaadjes al weer van de bomen zijn gevallen, maar de buxushaag die rondom de perken staat is gesnoeid. We hadden ook wat na te praten, want Janneke en ik zijn door Annemarie Bergfeld geïnterviewd voor een publicatie in het natuurmagazine Roots (het voormalige Grasduinen) en afgelopen woensdag zijn er prachtige foto’s gemaakt door Laurence Delderfield. We zullen nog wel even geduld moeten hebben voor we het eindresultaat onder ogen krijgen. De reportage komt pas volgend jaar juni uit als onderdeel van een serie artikelen over natuuractiviteiten op buitenplaatsen en landgoederen in Nederland.

Zelf heb ik vandaag ook weer een aantal foto’s gemaakt. Onder andere van het bloeiende Genadekruid (Gratiola officinalis). Met kleine helderwitte kelkjes kan deze plant tot in augustus doorbloeien. Dit plantje is oorspronkelijk inheems maar is nu zeer zeldzaam in Nederland. Gratiola is afgeleid van gratia (genade).

Het werd vroeger beschouwd als een door Gods genade aan de mensen gegeven geneesmiddel voor allerlei ziekten. Tegenwoordig word het al lang niet meer gebruikt in de geneeskunde. De plant is namelijk zeer giftig. Het kan misselijkheid, verlammingen, verhoogde speekselvorming, schade aan de nieren, diaree en verkramping veroorzaken.

Deze eigenschappen werden in de Middeleeuwen echter als zeer heilzaam bevonden. Na inname krijgt men sterke braaknijgingen en door de laxerende- en urinedrijvende werking zijn verstoppingen van darmen en urinewegen direct genezen. In het Duits werd het daarom ook wel Purgierkraut of Laxierkraut genoemd. Het was een echt paardenmiddel en het zal destijds wellicht meer kwaad dan goed gedaan hebben. Velen zullen de behandeling waarschijnlijk niet overleefd hebben.

Toch werd het in de volksgeneeskunde niet alleen bij verstoppingen, maar ook bij vele andere aandoeningen toegepast. Het werd gebruikt bij jicht, hartkwalen, water- en geelzucht, tegen verstopping van de lever en milt, lang durende koortsen, wormen, kwade schurft, chronische huidaandoeningen, aambeien en als urinedrijvend middel. Ook werd het gebruikt om wonden te genezen door vers blad of het droge poeder er van op de wonden te leggen.

Het Genadekruid kende dus zeer veel toepassingen. Of zoals Dodoens het samenvatte:

Met eenen woorde, de Gratiola is seer krachtigh om alle verrottinghe ende bederffenisse der vochtigheden oft humeuren des lichaems te beteren ende te reynighen.

Nico Rookmaker

» Bekijk de Kruidentuin op de 3D-plattegrond

Meer artikelen Kruidentuin ActueelRubriek Nico Rookmaker
Coördinator Kruidentuinlieden

Service

Print deze pagina Stuur een e-mail Terug naar archief