Exposities

» Lopende exposities » Agenda » Archief Terug naar archief

Inkeer

locatieGalerie II 3D-plattegrond
datum6 september 2008 t/m 19 april 2009

De kunstenaars die deel uitmaken van het sextet dat in Klooster Ter Apel exposeert hebben een paar zaken gemeen. Op twee na zijn ze afkomstig uit Kazan, de hoofdstad van de autonome republiek Tatarstan, 800 kilometer ten oosten van Moskou aan de Wol ga en op twee na waren ze betrokken bij de Studio voor Experimentele Projectkunst te Moskou.

MARK KONIK - geboren 1938 te Tasjkent, woont te Moskou. Volgde zijn opleiding aan de theateracademie te Tasjkent. Leidde vijfentwintig jaar de Studio voor Experimentele Projectkunst te Moskou, een min of meer subversieve groep kunstenaars die zich iedere zomer in de bossen rond Moskou een maand lang bezig hield met niet helemaal binnen de canon van de officiële Sovjetkunst vallende experimenten. Zijn werk bevindt zich in musea te Moskou, Kazan en Tasjkent en in particuliere verzamelingen in Duitsland, Frankrijk, Italië, Nederland, de Verenigde Staten van Amerika en Zwitserland . Het werk van Mark Konik is niet toevallig op deze tentoonstelling terecht gekomen. De meeste kunstenaars die ook met werk participeren zijn door jarenlange deelname aan de Studio voor Experimentele Projectkunst als zijn leerlingen te beschouwen. In zijn werk zijn twee grote thema's met elkaar verweven, het Oosten, waar hij geboren is en jarenlang heeft gewoond, en het Westen met kunst die voor hem een bron van inspiratie werd. Net als bij Malevitsj, vertegenwoordigt de wereld van het doek voor hem een projectie van de kosmos, van de hele schepping. De vormen en kleuren appelleren aan ons culturele geheugen. Het doek vat als het ware de oneindigheid van ruimte en tijd. De minutieuze techniek die toevalligheden in de compositie uitsluit, de haast angstvallige aandacht voor het detail en de doorwrochte materiaalbehandeling geven zijn doeken een heel specifiek karakter.
JEVGENY GOLOEBTSOV - geboren 1949 te Kazan. Opleiding aan de kunstacademie van Kazan, jarenlang deelnemer aan de Studio voor Experimentele Projectkunst o.l.v. Mark Konik. Zijn werk bevindt zich in musea te Kazan, Moskou en Zutphen en in privé-collecties in Duitsland, Nederland, Rusland en de Verenigde Staten van Amerika. Jevgeny Goloebtsov vindt zijn onderwerpen in 'eeuwige' thema's en steeds weerkerende voorstellingen in de kunst die hij op een eigen wijze interpreteert en van een nieuwe betekenis voorziet. De kunstenaar baseert zich hierbij vooral op de christelijke kunst zoals die zijn uitdrukking vond in de Russische icoonschilderkunst en in de West-Europese vroegchristelijke kunst. Een thema waar Goloebtsov zich de laatste jaren ook intensief mee bezighoudt is het Russische dorp dat door de eeuwen heen nagenoeg hetzelfde gebleven is, waar het leven simpel en rauw is, maar waar de grondslagen van het bestaan nog niet geheel verduisterd zijn door 'dingen'. Een belangrijke invloed hebben de ideeën van Malevitsj op hem uitgeoefend, hetgeen vooral tot uitdrukking komt in de laconieke stijl en de opzettelijke spaarzaamheid van uitdrukkingsmiddelen. Het spel met de structuur van het oppervlak, de ritmiek van het herhalen van gelijksoortige objecten, het verwikkelen van betekenis en vorm om de vorm, gepaard aan 'grote' thema's laten vele mogelijkheden open tot associatie en interpretatie.
ILJA ARTAMONOV - geboren 1960 te Kazan. Ontving zijn opleiding aan de kunstacademie van Kazan en aan de academie voor industriële vormgeving te Petersburg. Hij nam vele jaren deel aan de Studio voor Experimentele Projectkunst. Zijn werk bevindt zich in musea te Kazan en Moskou en in particuliere collecties in Duitsland, Nederland, Rusland, de Verenigde Staten van Amerika en Zwitserland. Het belangrijkste thema in het werk van Ilja Artamonov is de dagelijkse wereld waarmee de mens wordt omringd. Voor de kunstenaar is dit een wereld die zijn eigen leven leidt en waarin hij probeert steeds weer nieuwe aspecten te ontdekken. Terwijl hij de realiteit terugbrengt tot plastische vormen, speelt hij met de factuur van het uitgebeelde onderwerp in technische en 'ideële' zin, waarbij hij alle mogelijkheden van het materiaal exploreert alsof hij de informatie die hierin ligt wil decoderen. Ieder detail is voertuig voor bepaalde associaties. Hier is sprake van een dubbelspel; met het onderwerp en met de beschouwer.
ALEXANDER DOROFEJEV - geboren 1954 te Kazan. Ontving zijn opleiding aan de academie voor bouwkunst te Kazan. Zijn werk bevindt zich in musea te Kazan en in particuliere collecties in Duitsland, Estland, Italië, Nederland, Oostenrijk, Rusland en de Verenigde Staten van Amerika. In het werk van Dorofejev wordt alles wat hem bezighoudt in een zeer eigenzinnige stijl weergegeven. Grondslag hierbij vormt de lijn die vrij en onvoorspelbaar is. Zij lijkt een eigen leven te leiden en staat soms op zichzelf, of speelt met haar onderwerpen die ze willekeurig deformeert en een zeer individuele uitdrukking geeft, dan weer wordt zij zeer precies en ingehouden en geeft ook de kleinste details weer. Een specifiek kleurgebruik versterkt in hoge mate de expressiviteit van zijn werk. Ernst en ironie, geprononceerde esthetiek en afstotende disharmonie, serene rust en erupties van emoties wisselen elkaar af.
ANDREJ KRJOEKOV - geboren 1963 te Nizhny Novgorod. Ontving zijn opleiding aan de kunstacademie van Irkoetsk (Siberië), volgde vele jaren de Studio voor Experimentele Projectkunst van Mark Konik. Zijn werk bevindt zich in particuliere collecties in Duitsland, Nederland en Rusland. Voor Krjoekov zijn beelden uit zijn jeugd de spil waaromheen zijn creatieve impulsen zich concentreren. Hij is opgegroeid op het Siberische schiereiland Sachalin, waar water alomtegenwoordig was. De boot als symbool voor de levensreis, zeewaardig of juist lekgeslagen, de mist, de kou en daartegenover het huis waar het warm was en beschutting kon worden gevonden zijn belangrijkste thema's. In zijn werk vindt men de typisch oosterse voorkeur voor het decoratieve zonder dat dit afbreuk doet aan de 'lading' van zijn schilderijen.
OLEG IVANOV - geboren 1961 te Kazan. Ontving een opleiding als architect aan de academie voor bouwkunst te Kazan. Zijn werk bevindt zich in particuliere collecties in Nederland en Rusland. Het thema 'mens' staat centraal in het werk van Ivanov. Het leven van de mens is vol verdriet en zorgen maar niet totaal troosteloos. De dialoog met zielsverwanten, met het verleden en met het zelf staat open. De figuren op zijn doeken worden opgeslokt door innerlijke belevenissen, meestal zijn hun ogen niet te zien maar is er een grote psychische activiteit voelbaar. De 'verschoten' kleuren doen denken aan oude fresco's waar de tijd zijn stempel op gedrukt heeft.

Over de kunst van Kazan De kunst van Kazan vertoont een rijk geschakeerd palet waarin de weerslag van verschillende volkeren, tijden en culturen is terug te vinden. De hedendaagse kunst uit Kazan is ontstaan op een kruispunt van twee grote culturen: Islam en Christendom. De kunst van de Islam, waarin het fenomeen schilderij in de zin van een vierkant doek met daarop een afbeelding onbekend is, vond in deze contreien vooral toepassing in de decoratieve toegepaste kunst die in zijn vormen en materialen de tradities levend hield zoals deze waren overgeleverd vanuit het Bulgarrijk aan de Wolga (10e t/m 15e eeuw na Chr.) en het khanaat van Kazan (belangrijk Tataars bolwerk, 14e t/m 16e eeuw). De verovering van het khanaat van Kazan door Iwan de Verschrikkelijke in 1561 met de daaropvolgende russificatiepolitiek riep de verdere ontwikkeling van de cultuur van de Islam een halt toe. In plaats daarvan werd Kazan, in die tijd aan de uiterste oostgrens van het Russische rijk gelegen, tot een van de belangrijkste centra van de Russisch-orthodoxe kerk. Het eiland Swijazjk in de Wolga vlakbij Kazan, van waaruit Iwan de stad veroverd heeft, getuigt hiervan. Op een oppervlak van nog geen 2 kilometer bij 600 meter bevonden zich hier vroeger 12 kerken en 5 kloosters. Onder het Sovjetbewind werden de meeste afgebroken, er resteren nu nog 5 kerken en 2 kloosters.
De oriëntatie op het Westen vanaf de 18de eeuw die door Peter de Grote in gang werd gezet, ontwikkelde de op Europese leest geschoeide schilderkunst ook in deze omgeving. De stichting van de universiteit van Kazan, één van de eerste in Rusland, in het begin van de 19de eeuw en de opening van de kunstacademie en het conservatorium aan het eind van de 19de eeuw schiepen een cultureel klimaat waarin talenten van wereldformaat zich konden ontwikkelen. Met Kazan zijn de namen verbonden van grote schilders uit de realistische school als Sjisjkin en Fesjin en begonnen baanbrekers van de Avandgarde als Boerljoek en Rodtsjenko hun loopbaan. Onder het Sovjetbewind werd na een korte periode van revolutionaire experimenteerwoede de kunst in een steeds nauwer keurslijf van van bovenaf bepaalde normen geperst waarbij de banden met kunst en kunstenaars die niet tot het ideologische werkingsveld van de Sovjets behoorden volledig werden afgesneden. Desniettemin wisten internationale stromingen ondergronds door te dringen tot daarvoor openstaande kunstenaars en vonden hun, weliswaar aangepaste, maar daardoor niet minder boeiende uitdrukking in hun werk. Een tot dusver amper onderkende, maar daarom niet minder belangrijke invloed ging uit van vooraanstaande kunstenaars en intellectuelen die tijdens de jaren van de tweede wereldoorlog van elders uit de Sovjetunie, vooral vanuit Petersburg, hierheen werden geëvacueerd. Verder heeft de vestiging in deze streken van Russische repatrianten uit China en gerehabiliteerde slachtoffers van het Stalinregime in de jaren 60 zijn sporen nagelaten in het werk van kunstenaars.
Met de Perestroika werd Rusland natuurlijk overspoeld met informatie over Westerse kunst en vaak vindt men deze invloed op een chaotische, weinig bezonken manier verwerkt in de huidige Russische kunst.
Tegen deze achtergrond is het werk van de hier gepresenteerde kunstenaars des te opvallender daar al deze elementen op een harmonische wijze geïntegreerd lijken te zijn. Dit laatste is voor een groot deel te danken aan het feit dat de oudere leden van de groep tijdens het Sovjetbewind, toen bepaalde moderne stromingen en religieuze thematiek nog taboe waren, zich hier in hun vrije tijd wel intensief mee bezig hielden. Zo konden ze bij het aanbreken van de Perestroika naar buiten treden met werk waarin deze subversieve elementen organisch waren ingevoegd in het geheel.

In de jaren dat deze groep regelmatig samen heeft geëxposeerd is zich door wederzijdse beïnvloeding gaandeweg een stijl gaan ontwikkelen die men zou kunnen aanduiden als de Kazanse school. Kenmerken hiervan zijn:
1.) Een min of meer figuratief uitgangspunt waarbij de gegevenheden van de buitenwereld worden getransformeerd tot beelden die door de eigen scheppende individualiteit een tweede leven krijgen waarin de legpuzzel van het bestaan tot steeds andere constellaties wordt samengevoegd.
2.) De behoefte weer te keren tot de eigen culturele wortels na een 70 jaar durende repressie. Dit uit zich vooral in de eigentijdse verwerking van Tataarse en Russische tradities en motieven, waarbij angstvallig vermeden wordt in een soort neo-nationalisme te verzanden.
3.) Het streven naar een harmonische synthese tussen eigentijdse en klassieke zienswijzen, technieken en uitdrukkingsmiddelen waarbij het bereiken van een esthetisch bevredigend eindresultaat doel is zonder daarbij in onoprechtheid, oppervlakkigheid of onechtheid te vervallen.

In de economische en psychologische chaos die sinds de Perestroika manifest is geworden in Rusland zoeken zij vooral naar datgene wat zijn waarde heeft behouden of opnieuw waardevol zou kunnen blijken te zijn.
In een tijd waarin de mensheid streeft naar steeds verder weg, steeds meer, steeds makkelijker, steeds sneller en steeds lawaaiiger en sensationeler, maken zij een omgekeerde beweging: niet de gang naar buiten, maar de inkeer tot het zelf is bij hen doel.
Niet steeds meer nodig hebben om tot zelfuitdrukking te komen, maar alleen het noodzakelijke, eenvoudige. Niet het impulsief en snel tot stand komende, maar het doorwrochte, doordachte en doorleefde.
Niet de koude, shockerende, op publiciteit berekende benadering maar de respect- en liefdevolle benadering. Hierdoor ontstaat werk dat gekenmerkt wordt door verstilling, ingetogenheid, oprechtheid en een grote warmte.

De werken in de tentoonstelling zijn te koop.

Service

Print deze pagina Stuur een e-mail Terug naar archief